عکس| تجمع خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی/ شکایت خانواده‌ها به کجا رسید؟

دی ماه در تقویم ایران دیگر تنها یک ماه از فصل زمستان نیست؛ دی ماه برای ایران و ایرانی ماهی پر از حادثه لقب گرفته است که داغ هرکدام‌شان از دیگری جانسوزتر است. از ارتحال آیت‌الله هاشمی، آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو ،سرنوشت مبهم خدمه کشتی سانچی و ترور سردار سلیمانی تا سانحه انهدام پرواز ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین، اتفاقی که در بامداد چهارشنبه ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸ در ساعت ۶:۱۹ دقیقه صبح رخ داد و همه را در شوک فرو برد.

به گزارش ایلنا، پرواز شماره ۷۵۲ خطوط هوایی اوکراین که روز ۱۸ دی ماه سال ۱۳۹۸ با ۱۷۶ مسافر از تهران به مقصد کیف پرواز کرده بود، دقایقی پس از ترک باند پرواز فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) و در ساعت ۶:۱۹ صبح دچار سانحه شده و سقوط کرد. علت اصلی این حادثه اما پس از ۳ روز گمانه‌زنی‌ و در ۲۱ دیماه، در بیانیه‌ای از سوی ستاد کل نیروهای مسلح بیان شد تا شایعه برخورد دو موشک به این هواپیمای مسافربری را به واقعیتی تلخ مبدل کند.

روایت یک خطای انسانی در شرایط آماده‌باش نیروهای مسلح...

در بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح، هدف قرار گرفتن این هواپیمای مسافربری خطای انسانی عنوان شده و آمده است که: «در پی تهدیدهای رئیس جمهوری و فرماندهان نظامی آمریکای جنایتکار مبنی بر هدف قرار دادن تعداد زیادی از اهداف در خاک جمهوری اسلامی ایران در صورت انجام عملیات متقابل و نظر به افزایش بی‌سابقه تحرکات هوایی در منطقه، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به منظور پاسخگویی به تهدیدات احتمالی در بالاترین سطح آماده‌باش قرار گرفتند.

در چنین شرایط حساس و بحرانی، پرواز شماره ۷۵۲ خطوط هوایی اوکراین از فرودگاه امام خمینی(ره) حرکت نموده و هنگام چرخش، کاملاً در حالت نزدیک شونده به یک مرکز حساس نظامی سپاه و در ارتفاع و شکل پروازی یک هدف متخاصم قرار می‌گیرد که در این شرایط بر اثر بروز خطای انسانی و به صورت غیر عمد، هواپیمای مذکور مورد اصابت قرار گرفته که متأسفانه موجب به شهادت رسیدن جمعی از هموطنان عزیز و جان باختن تعدادی از اتباع خارجی می‌گردد.»

ساعتی پس از انتشار بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح، سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، برای تشریح خطای انسانی مورد اشاره بیانیه ستاد کل، مقابل دوربین قرار گرفت و با گفتن این جمله که «گردن ما از مو باریک‌تر است»، همه مسئولیت‌های این رخداد را پذیرفت.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه که سخنانش با تیترهایی همچون «بعد از شنیدن خبر سقوط هواپیمای اوکراینی آرزوی مرگ کردم» در رسانه‌ها انعکاس یافت، در خصوص این حادثه گفت: «در حادثه دلخراش سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین بنده در غرب کشور بودم و بعد از اجرای عملیات ضربات موشکی علیه پایگاه‌های آمریکا خبر را شنیدم و هنگامی که اطمینان پیدا کردم این اتفاق افتاده است واقعا برای خودم آرزوی مرگ کردم. ای کاش می‌مردم و چنین حادثه‌ای را شاهد نبودم ما یک عمر خودمان را پیش‌مرگ مردم کردیم و امروز هم آبروی‌مان را با خداوند متعال معامله می‌کنیم و در این شرایط سخت در مقابل دوربین‌ها ظاهر شدیم تا توضیح بدهیم.»

پرواز بر فراز مناطق بحران ...

سابقه خطاهای انسانی نیروهای مسلح کشورها و هدف قرار گرفتن هواپیماهای مسافربری و کشته شدن انسان‌های بی‌گناهی که تنها دلیل به کام مرگ رفتنشان پرواز بر فراز مناطق بحرانی بوده به ایران و پرواز شماره ۷۵۲ ختم نمی‌شود و حوادثی همچون آنچه برای پرواز شماره ۱۷ هواپیمایی مالزی که در ۱۷ جولای ۲۰۱۴ به همراه ۲۸۳ مسافر و ۱۵ خدمه از آمستردام در هلند به مقصد کوالالامپور در مالزی پرواز می‌کرد و در مرز اوکراین و روسیه هدف یک موشک زمین به هوا قرار گرفت یا پرواز شماره ۰۰۷ هواپیمایی کره که در مسیر نیویورک در آمریکا به سئول در کره جنوبی در پرواز بود و هدف دو موشک هوا به هوای جنگنده‌های سوخو ۱۵ شوروی قرار گرفت نیز از همین دست خطاها هستند.

سیاه می‌پوشیم که بخت شما به آسمان‌ها گره خورده است

تا امروز ۲ سال از این اتفاق گذشته است خانواده‌های بازماندگان این پرواز خواهان پاسخ روشن و صریح چگونگی این اتفاق هستند و می‌خواهند بدانند در بامداد چهارشنبه ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸ چه چیزی رخ داده است که سیاه پوش عزیزان‌شده‌اند.

دختر و پسر عزیزمان سیاه می‌پوشیم که بخت شما به آسمان‌ها گره خورده است. جان‌دلمان همانجا که ملائک هفت آسمان را مزین عطر حسین و زینب کردند . همانجا که پاک و طاهر پرواز کردید و به یاد حسین و اصحابش اِرباً " اِرباً شدید. یک نگاه به پایین و هزاران نگاه اوج فلک، و خداوند، خودش به آغوش‌تان کشید. ای کاش این پرواز نخبگان، هرگز اجازه فراز نمی یافت تا میهن عزیزمان دچار این خسران عظیم و بی جبران نشود.

این جملات بخشی از دلنوشته پدر و مادر محمدحسین و زینب اسدی‌لاری در ۲۲ دی ماه ۱۳۹۸ در مراسم یادبود، آن‌هاست.

این اولین باری بود که محمدحسین و زینب با یکدیگر به کانادا می‌رفتند

محسن اسدی لاری پدر محمدحسین و زینب اسدی لاری از کشته‌شدگان پرواز ۷۵۷ اوکراین به مناسبت دومین سالگرد وقوع این حادثه در گفت‌وگو با ایلنا درباره روز وقوع این حادثه و روند رسیدگی به پرونده، پس از دو سال عنوان کرد: ابتدا از شما و ایلنا تشکر می‌کنم که با یادآوری این حادثه و گرامی داشتن یاد عزیزان ما یک کار تاریخی انجام می‌دهید. من کتابی درباره بچه‌ها نوشتم که می‌توانم آن را در اختیارتان قرار بدهم. در این کتاب خیلی از مسائل مطرح شده است. جزئیات مربوط به این حادثه و مسائل مربوط به فرزندانمان را من و همسرم مشترکا بیان می‌کنیم به ویژه در مواردی که موضوع خیلی احساسی می‌شود برای من خیلی سخت است که بتوانم حق مطلب را بیان کنم در این زمینه همسرم خیلی بهتر می‌تواند صحبت کند. همسر من استاد دانشگاه است و بیانش خیلی بهتر از بنده است.

وی یادآور شد: این حادثه بزرگ از روز ترور شهید سلیمانی آغاز شد یعنی روز ۱۳ دی ماه. همه ما و اکثریت قابل توجهی از مردم ایران تحت تاثیر این اتفاق قرار گرفتند. طبیعتا در خانواده ما محمدحسین و زینب هم تحت تاثیر این ماجرا قرار داشتند به خصوص محمد حسین که در زمینه سیاست و حوزه سیاست بین‌الملل فرد قابلی بود و می‌دانست که چنین اتفاقی عواقب قابل توجهی خواهد داشت.

اسدی لاری افزود: با توجه به شناخت محمدحسین از آمریکا و شخص ترامپ او خیلی این مسائل را پیگیری می‌کرد و می‌دانست که اتفاقات متنابهی رخ خواهد داد و طی دو سه روز بعد از این حادثه نیز در مراسم‌های مربوط به شهادت سردار قاسم سلیمانی مشارکت جدی داشت تا این که حتی سه‌شنبه شب نیز ما با یکدیگر به نماز جماعت رفتیم به عنوان آخرین نماز. محمدحسین هم با دوستانش قرارهایی داشت. بعد از آن آماده شدند برای اینکه بروند حدود ساعت ۲ من به فرودگاه بردم‌شان.

پدر دو نفر از کشته‌شدگان حادثه هواپیمای اوکراینی ادامه داد: مادرشان همه چیز را آماده کرده بود. برای شام غذاهایی تهیه کرده بود چون گویا قرار نبود در هواپیما غذا سرو شود. همسرم برایشان غذاهای مفصلی گذاشته بود و این اولین باری بود که محمدحسین و زینب با یکدیگر می‌رفتند چون معمولاً برنامه آنها به یکدیگر نمی‌خورد. بیمارستانی که محمدحسین در آن کار می‌کرد خیلی سخت به او مرخصی می‌داد برای همین باید از ۵ یا ۶ ماه قبل مرخصی‌هایش را تنظیم می‌‌کرد.

زینب در راه فرودگاه متوجه حمله به عین‌الاسد شد

اسدی‌لاری خاطرنشان کرد: در نهایت ما ساعت ۲ راه افتادیم زینب هم بغل دست من نشسته بود، محمدحسین صندلی پشت نشسته بود. معمولاً محمدحسین روی صندلی جلو می‌نشست اما این بار زینب خودش ترجیح داده بود جلو بنشیند. حدود ساعت یک ربع به سه بعد از عوارضی بودیم که زینب در توییتر دید که حملات موشکی ما به عین الاسد انجام شده است و آنجا بود که زینب و محمدحسین به شدت نگران شدند.

وی یادآور شد: بچه‌ها می‌دانستند که ممکن است آمریکا هم عملیات متقابلی انجام دهد، زینب و محمدحسین به شدت نگران وضعیت خانواده‌ و مردم ایران بودند. در طول راه سر این مسئله بحث شد و آن‌ها می‌گفتند ترامپ دیوانه است و ممکن است اتفاق بدی بیفتد.

اولین بار بود که مادرشان تا فرودگاه نیامده بود

از زبان زینب، محمدحسین را داداش صدا می‌کردیم

اسدی‌لاری بیان داشت: حدود ساعت ۳ زینب و محمدحسین را بدرقه کردم. من معمولاً داخل فرودگاه نمی‌رفتم این هم برای اولین بار بود که مادرشان تا فرودگاه نیامده بود. برایشان دعای سفر را خواندم و به یکدیگر سفارش‌شان کردم خصوصاً سفارش زینب را به محمد‌حسین کردم. معمولاً محمدحسین را داداش صدا می‌کردیم و گفتم «داداش مراقب زینب باش» چون زینب به او می‌گفت داداش ما هم از زبان زینب با محمد‌حسین صحبت ‌ می‌کردیم.

قرار بود فروردین ۹۹ مراسم عقد محمدحسین را برگزار کنیم

وی یادآور شد: قبل از بدرقه راجع به این صحبت کرده بودیم که این بار خداحافظی ما طولانی نخواهد بود. چون قرار بود محمدحسین دو ماه بعد یعنی در فروردین ۹۹ مراسم عقد و ازدواجش را با یکی از عزیزان که هنوز هم برای ما عزیز هستند برگزار کند. برای ما به زور بلیط گرفته بود و می‌گفت که این بار خداحافظی ما طولانی نخواهد بود چون فکر می‌کردیم قرار است دو ماه بعد همدیگر را ببینیم.

بچه‌ها در تماس‌های خود دائماً از التهاب داخل فرودگاه برایم توضیح می‌دادند

محمدحسین در فرودگاه مشغول خواندن نماز لیله‌الدفن برای سردار سلیمانی بود

پدر دو نفر از کشته‌شدگان پرواز اوکراینی گفت: بعد از خداحافظی، من با بچه‌ها در تماس بودم حدود ساعت سه و نیم تا چهار بچه‌ها هنوز مشغول انجام کارهای داخل فرودگاه بودند بچه‌ها در تماس‌های خود دائماً ابراز نگرانی می‌کردند و از التهاب داخل فرودگاه برایم توضیح می‌دادند. زینب و محمدحسین و به خصوص زینب مرتب با مادرشان در تماس بودند. محمدحسین در فرودگاه مشغول خواندن نماز شب و نماز لیله‌الدفن برای سردار سلیمانی بود با این که این نماز را در مسجد هم خوانده بودیم، چون تشییع پیکر شهید سلیمانی طول کشیده بود نماز را تکرار کرده بود.

اسدی لاری عنوان کرد: ساعت پنج و ربع پرواز بود. اما متوجه شدیم که پرواز تاخیر دارد البته من اطلاعی از این مسئله نداشتم اما بچه‌ها با مادربزرگ‌شان در این خصوص صحبت کرده بودند تا اینکه ساعت ۶ و ۹ دقیقه محمدحسین آخرین پیامش را داد و به مادرش گفت که ما نماز صبح را هم خواندیم و الان آماده رفتن به سمت باند فرودگاه هستیم و التماس دعا کرده بود این آخرین پیام محمدحسین بود.

تا چهارشنبه شب واتس‌آپ محمد حسین کار می‌کرد

وی تاکید کرد: محمدحسین به من گفت که چون حجم بار مسافران زیاد بوده می‌خواهند از حجم بار کم کنند چون از او پرسیدم که آیا کیف‌های دستی‌شان را بالای سرشان گذاشته‌اند و به داخل هواپیما برده‌اند؟ چون این بار غذا و خوراکی به آنها داده بودیم خواستم بدانم آنها را با خود به داخل هواپیما برده‌اند یا خیر. نهایتا ساعت ۶ و ۱۲ دقیقه هواپیما پرواز کرده بود ۴ دقیقه بعد از آن موشک‌ها اصابت کرده بود.

اسدی‌لاری درباره نحوه اطلاع از ماجرا گفت: ما از طریق یکی از خبرگزاری‌ها در ساعت یک ربع به ۷ متوجه مسئله شدیم و راه افتادیم به سمت فرودگاه رفتیم. جالب این بود که تا چهارشنبه شب واتس‌آپ محمد حسین کار می‌کرد.

بیش از ۱۰۰ خانواده شکایت کردند

اسدی‌لاری درباره رسیدگی به پرونده دو سال بعد از وقوع حادثه یادآور شد: بیش از ۱۰۰ خانواده شکایت کردند. یکی از قطورترین شکایت‌ها نیز شکایت ما بود که بیش از ۱۰ صفحه دارد. اما به بخشی از موارد مورد شکایت ما و برخی اشخاص مورد شکایت ما رسیدگی نشد در صورتی که خود سردار حاجی‌زاده مسئولیت این فاجعه را بر عهده گرفته بود، اما با اصرار خانواده‌ها حدود ۳ ماه پیش تفهیم اتهام شد، بعد از آن منع تعقیب برای او صادر شد. عزیزان ما در این ماجرا مظلوم‌ترین افراد بودند، در طول تاریخ این حادثه با این جزئیات سابقه نداشته است.

وی ادامه داد: پرونده‌ای که خود دادگاه به آن رسیدگی می‌کند حدود ۸ جلد است این پرونده توسط خود بازپرس و دادسرا تهیه شده است البته در این پرونده به بسیاری از مسائل پرداخته نشده است از جمله این که ما شنیده‌ایم در مورد شلیک موشک به عین الاسد که این فاجعه نیز در پی آمادگی‌های بعد از آن رخ داد، مخالفت‌هایی وجود داشته است، اینکه برخی مقامات نسبت به این مسئله مخالفت داشتند و برخی اصرار بر این کار داشتند، اتفاقی که منجر به این شد که جان ۱۷۶ نفر بعلاوه یک جنین گرفته شود وگرنه آن طور که ما می‌دانیم این شلیک جان یک آمریکایی را هم نگرفته است چراکه در این محل کسی نبوده و این مکان قبلاً تخلیه شده بود.

می‌دانیم این رفتارها هیچ ارتباط منطقی با منش و روش سردار سلیمانی ندارد

پدر دو نفر از کشته‌شدگان حادثه هواپیمای اوکراینی بیان داشت: این قضایا در این مسئله باعث ناراحتی و گلایه خانواده‌هاست، می‌دانیم این رفتارها هیچ ارتباط منطقی با منش و روش سردار سلیمانی ندارد اقداماتی که در تیم طراحی و دستور و اجرای این شلیک وجود داشته در پرونده نیامده اتفاقات بعد از آن هم از جمله پاکسازی صحنه و غارت اموال مسافران و تخریب و نگهداری برخی متعلقات آنها از مواردی است که باید در این پرونده می‌آمد.

وی افزود: کتمان این فاجعه بزرگ طی سه روز و اینکه چه کسانی در این این کتمان نقش داشتند و گزارش‌های دروغ بعدی را باید این پرونده اضافه می‌کردند که متاسفانه در آن وجود نداشت که ما بیشترشان را مشاهده کردیم البته به صورت غیر مستقیم، موضوع این بود که دسترسی برای وکلا ایجاد نمی‌کردند البته فقط برای یکی، دوتا از وکلا که بعدا بقیه وکلا هم متوجه شدند.

توضیحات بازپرس برای ما قابل قبول نبود

اسدی لاری ادامه داد: هنگامی که دادگاه برگزار شد، قبلش جلسه‌ای با رئیس محترم دادگاه داشتم و یکسری مسائل را آنجا عنوان کردم. جلسه اول در سی‌ام آبان ماه برگزار شد و در جلسه خصوصی که بعدش رئیس محترم دادگاه با وکلای پرونده داشتند ۱۰ موضوع در آنجا عنوان شد که همه را رئیس محترم دادگاه پذیرفتند.

وی ادامه داد: جلسه دوم دادگاه هفتم آذرماه بود، تا آن زمان هم گزارش در اختیار خانواده‌ها قرار نگرفت. در جلسه هفتم آذرماه رئیس محترم دادگاه گفتند که گزارش کارشناسی در اختیار وکلا و خانواده ها قرار بگیرد اما این اتفاق نه تنها همان لحظه نیفتاد، بلکه فردا، پس فردا و در روزهای آتی هم که پیگیری کردیم اتفاق نیفتاد. خودم به شخصه و ما بقی خانواده‌ها هم مطمئن هستم که این موضوع را پیگیری کردند، وکلا هم به دنبال این موضوع بودند اما گزارش در اختیار آنان قرار نگرفت و اخیراً هم متوجه شدیم که بازپرسی پرونده را به دادگاه ارجاع داده است و منتظر تصمیم دادگاه هستند.

اسدی لاری ادامه داد: البته بنده با بازپرس محترم به صورت مفصل صحبت کردم ایشان هم توضیحات مشابهی دارند که قابل قبول برای ما نبود، زیرا ما همه گزارش کارشناسی را می‌خواهیم و خلاصه گزارش را نمی‌خواهیم. به هر حال خود مقامات قضایی به صرافت افتادند با توجه به اشکالاتی که گرفته شده این گزارش نمی تواند گزارش کارشناسی باشد و می‌خواهند اسمش را به گزارش تخصصی تغییر دهند چرا که گزارش کارشناسی باید از طرف کارشناسان معتمد دو طرف نوشته شود و یک طرف نمی‌تواند آن را بنویسد گزارش کارشناسی که در حال حاضر وجود دارد از سوی کارشناس یک طرف نوشته شده است گزارش سازمان هوانوردی هم ناقص است.

وی گفت: بحث دیگر گزارش «تور ام ۱ » است، که در این قصیه متخصص‌ترین فرد که آقای «خ» که متهم ردیف اول است در دادگاه ما تا حدوی نیم‌رخ و پشت سر ایشان را مشاهده کردیم گفته می‌شود وی متخصص‌ترین فرد نه تنها در ایران بلکه در منطقه است درخصوص هدایت تور ام ۱ است. آقای «خ» اپراتور نیست بلکه فرمانده گردان و متخصص‌ترین فرد در تور ام ۱ است، اما عملاً نمی‌تواند گزارش کارشناسی در این قضیه دهند و حتی مواردی وجود دارد ما اطلاع نداریم.

اسدی لاری خاطرنشان کرد: باید تائید شود «تور ام ۱»، IFX داشته است یا خیر؟ تور ام ۱ مادون قرمز دارد یا خیر؟ این‌ها را باید که گروه بین‌المللی که دوره این قضیه را دیدند رسیدگی کنند. کتابی در خصوص «تور ام ۱»نوشته شده که در آمازون هم منتشر شده است؛ در همان کتاب گفته می‌شود اختلاف بین کوروز و هواپیمای مسافربری چگونه است؟ اختلاف در سیگنال‌ها چگونه است؟ گراف‌هایی که می‌دهد چیست؟ اینها را یک اپراتور ساده هم می‌داند آقای «خ» که سال‌های سال «تور ام ۱» تدریس می‌کند باید بداند.

وی تاکید کرد: گزارش تخصصی یا کارشناسی در اختیار وکلا قرار نگرفته است و دستور است که در اختیار قرار ندهند در صورتی که انجام این کار حداقل کاری است که آقای رئیسی می‌تواند انجام دهد. ایشان جمعه شب در قم بین خانواده‌ها قول دادند که امکانات برای رسیدگی به خون‌های این مظلومان بیگناه در اختیار قرار بگیرد؛ البته آن زمان آقای رئیسی رئیس قوه قضائیه بودند امروز هم آقای اژه‌ای رئیس قوه قضاییه هستند که باید به این موضوعات رسیدگی کنند.

اسدی لاری درباره دریافت غرامت از سوی خانواده‌ بازماندگان هواپیمای اوکراینی عنوان کرد: به هیچ عنوان نه تنها در اینجا بلکه در هیچ جای دیگر غرامت را نخواهیم پذیرفت این در شأن بچه‌ها نیست. بسیاری از خانواده بازماندگان هم به همین ترتیب به موضوع نگاه می‌کنند که شان و شئون شان بالاتر از غرامتی است که می‌گویند. من شخصاً فقط و فقط به دنبال شفافیت، روشن شدن موضوع، پیگیرد واقعی و محاکمه طراحان، آمران و عاملان این ظلم هستم.

وی تاکید کرد: البته به هیچ عنوان این مطلب در بین خانواده‌ها تابو نیست و هر کسی هم بر حسب مسائل خودش این موضوع را پیگیری می‌کند، ولی واقعیت این است که هیچ کس را نه تنها تشویق نمی کنیم به این روش جلو برود بلکه سعی کردیم روشن شان کنیم خون مظلومان و عزیزان که هرکدام برای خودشان افراد موثری بودند با طرح غرامت بسیار بسیار فاصله دارد.

اسدی لاری درخصوص اعطای لقب شهید به جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی عنوان کرد: این نکته ای نیست که بحث حکومتی باشد، بله این اختلاف در بین خانواده‌ها وجود دارد ما اعتقادمان این است آنها شهید شاهد هستند منتها صرفاً این قضیه مبنایی برای اختلاف خانواده‌ها نباید بشود، چرا که این قضیه بسیار بسیار کوچکتر از این بحث است که مبدا اختلافات برای خانواده باشد این موضوعی است که باید به صورت جداگانه ابلاغ شود.

وی در پایان گفت :عزیزان ما جایشان خوب است و به خواب دوستان می آیند و سفارش‌هایی می‌کنند. ده‌‌ها، صدها و هزاران مورد دیده‌ام که سر خاک شان می‌روند و برای شان نذر می‌کنند و تا کمک بگیرند. برای صبر ما دعا کنید چند صباحی که نفس می‌آید این ظلم ابعادش روشن شود و مقصران حادثه محاکمه شوند.

هواپیما از رادار خارج شد؛ نقطه پایان زندگی ما

زهرا مجد مادر محمدحسین و زینب اسدی لاری به مناسبت در دومین سالگرد فرزندانش در بخشی از دلنوشته خود آورده است:

فرزندانمان را در دلهره جنگی که از سوی دشمن خارجی میدانستیم با اعتماد واهی راهی سفر کردیم تا از کلاس دانشگاهشان نمانند.

دوسال پیش همین ساعات ساندویچ‌هاشان را آماده کردم و در کیف دستی‌شان گذاشتم.

همیشه وداع با زینب سخت‌تر بود. نرم و لطیف بود. نگران مسیر طولانی و خستگی‌اش بودم. آن شب گفت: خدا رو شکر نمی‌خواهیم خداحافظی پر سوز و گداز کنیم چون کمتر از دو ماه دیگه عید برای برنامه ازدواج داداش می‌آیید و دور هم جمع می‌شیم.

برای بوسیدن محمد پاهایم رو بلند کردم، دعای سفر در گوشش خواندم :«فالله خیر حافظا و هو ارحم الراحمین

ان الذی فرض علیک القران لرادوک الی معاد»

محمد مضطرب بود، نگران حمله آمریکا و خطرات جنگ احتمالی برای مردم و ما بود.

ساعت ۱/۳۰ خبر حمله موشکی به پایگاه عین الاسد

زینب زنگ زد. گفت نگرانیم احتمال جنگ هست، در فرودگاه همه مسافران مضطربند و روی موبایل‌‌های‌شان اخبار رو دنبال می‌کنند. داداش داره با دوستاش حرف می‌زنه و طبق معمول تحلیل و تفسیر شرایط رو می‌کنه.

باز هم اعتماد کردیم اگر آسمان امن نباشد که پروازی انجام نمی‌شود.

ساعت ۴/۱۳ پیام محمد حسین: مامان چه کنیم دوست ندارم سوار هواپیما بشم.

٤/٣٥ گروه پروازی وارد شده

٤/٤٥ مسافرگیری شده

٥/١٥ ساعت اولیه پرواز

علت تاخیر اضافه وزن

٥/١٣ اولین تماس خلبان با برج مراقبت

٥/٤٨ تمام اسناد هواپیما تکمیل

٥/٤٩ درها بسته می‌شود

٥/٥١ خلبان آماده خروج پارکینگ

٥/٥٥ مجوز خروج پارکینگ

۶/۰۷ : پیام محمد حسین: الان تازه داریم میریم رو باند، نماز خوندیم.

۶/۰۹ : آخرین پیام محمد حسین: داره میره دیگه التماس دعا

٦/١٢ روی باند پرواز

٦/١٨ خروج هواپیما از رادار

هواپیما از رادار خارج شد نقطه پایان زندگی ما

**ساعت حدود ۷ تلفن زنگ میزند، اخبار میگه هواپیمای اوکراینی …..

نه حتما پرواز دیگه‌ای! ما پرواز بچه‌ها رو انلاین دنبال می‌کنیم نشان میده از تهران خیلی دورشدن به سمت کی یف

**تلفن به اطلاعات فرودگاه: امروز چند تا پرواز اوکراین داشتید؟

یکی ! فقط یکی؟!

زندگی چه مفهومی داره

ایستاد همانجا ایستاد

بقیه خواب و ناباوری !

همه چیز شوک !انکار!

ادمها جلوی چشمانم رژه میروند.

اطراف چه میگذرد؟ اینها چه می گویند ؟ دیوانه شدم؟

هیچ چیز نمی فهمم

فقط دیگر وجود ندارم!

ان لحظه مردم! و هرگز زنده نشدم!

کسی را نمی بینم!

دیگران مرا می بینند!

بهت و بهت و بهت!!!

بیش از این توان بازگویی ام نیست!

شب طاقت فرسایی است!

چرا اجازه پرواز دادید؟...

در میانه بهت و اندوه پس از شنیدن خبر اعلام شده از سوی ستاد کل نیروهای مسلح، یک سوال بیش از هر چیز اذهان خانواده‌ها و مردم داغدیده را به خود مشغول کرد: «چرا آسمان کشور در این برهه حساس کلییر نشده بود؟ چرا اجازه پرواز برای هواپیمای خطوط هوایی اوکراین صادر شد؟» پاسخ این سوال در پیگیری‌هایمان این بود که نخست، پروازهای میان ایران و عراق در روز حادثه متوقف شده بود و گواه آن نیز عدم صدور اجازه به برای پرواز خطوط هوایی بریتیش ایرویز برای استفاده از فضای پروازی غرب کشور است. همچنین آسمان کشور هیچ‌گاه حتی در طول ۸ سال جنگ تحمیلی کلییر نشده بود اما ایران فضای پروازی خود را در حالت ریسک بالا تنظیم کرده بود. صحت این گزاره را از یکی از اساتید دانشگاه نظامی امام حسین(ع) و از فرماندهان جنگ جویا شدیم که اذعان داشت در زمان موشک باران اهواز بارها مسیر این شهر به تهران برای شرکت در جلسات را با هواپیما پیموده است. وی به ایلنا گفت در زمان ترک فرودگاه از سوی هواپیمای شماره ۷۵۲ دیگر ریسک حمله پایین آمده بوده و قطعا اجازه این پرواز مانند سایر پروازهای آن روز بصورت موردی صادر شده است.

روایت جعبه سیاه و پاسخ به این سوال که چرا موشک دوم شلیک شد؟...

طبق اطلاعاتی که از سوی یکی از مسئولان بررسی حادثه به ایلنا رسیده، رسیدگی به حادثه رخ داده برای پرواز ۷۵۲ از همان ۲۱ دیماه ۱۳۹۸ آغاز و برای بررسی جزئیات آنچه ۱۷۶ انسان بی‌گناه را به کام مرگ فرستاد، شبیه‌سازی نیز انجام شده و نتیجه آن در اختیار اوکراین و ایکائو نیز قرار گرفته است. شبیه‌سازی‌ای که نشان داد در تاریکی آن ساعت از دیماه چگونه سامانه پدافندی، هواپیمای مسافربری را با موشک کروز اشتباه گرفته و موشک‌های زمین به هوایش فعال شده است.

ابعاد اصلی این حادثه و پاسخ به این سوال مهم که چرا دو موشک به سمت هواپیما شلیک شد اما در تیرماه ۱۳۹۹ و همزمان با خوانش جعبه سیاه هواپیما در فرانسه و استخراج نزدیک ۲۰۰۰ آیتم از آن مشخص شد. طبق اطلاعاتی که از سوی مسئولان به ایلنا داده شده است؛ در مهمترین این اطلاعات این گونه آمده است که آخرین موارد ثبت شده در جعبه سیاه مربوط به انفجار نخستین موشک در کنار هواپیما است که می‌تواند مشخص کند برخورد قطعات این موشک چنان صدمه‌ای به آن زده که جعبه سیاه را از کار انداخته و موشک دوم نقشی در سقوط هواپیما نداشته است.

دادگاهی برای اجرای عدالت ...

نخستین جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده پرواز PS۷۵۲ اوکراین در تاریخ ۳۰ آبان ۱۴۰۰ با حضور ۱۰ متهم این پرونده از رده‌های مختلف نظامی، شکات، خانواده جانباختگان و وکلای آن‌ها به ریاست ابراهیم مهرانفر در دادگاه نظامی استان تهران، برگزار و کیفرخواست پرونده قرائت شد.

در اثنای قرائت کیفرخواست برخی از اولیای‌دم جانباختگان سانحه هواپیمای اوکراینی و تعدادی از وکلای آن‌ها به بیان نقطه نظرات خود در باب فرآیند دادرسی پرداختند و اظهار داشتند که پرونده به سبب اینکه پس از اعلام نظر کارشناسی به شکات و وکلای آن‌ها ابلاغ نشده است واجد نقص می‌باشد. این ایراد از سوی ریاست دادگاه وارد دانسته و اعلام شد که به همین دلیل بخشی از پرونده برای رفع نقص به دادسرا ارجاع شده است.

دومین جلسه دادگاه نیز در تاریخ ۷ آذر ۱۴۰۰ برگزار شد و در خلال جلسه دادگاه، برخی از شکات نسبت به نحوه جزئیات اطلاع‌رسانی صورت گرفته از جلسه نخست دادگاه، انتقاداتی را مطرح کردند.

ذبیح الله خدائیان، سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری مورخ ۳۰ آذر خود در خصوص آخرین جزئیات این دادگاه به خبرنگاران گفت: پرونده مربوط به هواپیمای اوکراینی در دادسرا رسیدگی و با کیفرخواست به دادگاه ارسال و چند جلسه برگزار شد اما چون نواقصی در پرونده وجود داشت، ریاست دادگاه با ذکر نواقص، پرونده را به دادسرا عودت داده تا با رفع نقص به دادگاه ارسال شود و یکی از نقص‌ها این است که نظر کارشناس باید به اولیای دم اعلام شود.

تا این لحظه گزارش کارشناسی به وکلای پرونده ابلاغ نشده است

می‌گویند گزارش کارشناسی طبقه‌بندی شده است و قابل ابلاغ نیست

در همین راستا محمود علیزاده طباطبایی درباره آخرین وضعیت پرونده هواپیمای اوکراینی به ایلنا گفت: آخرین جلسه دادگاه پرونده هواپیمای اوکراینی حدود ۴۰ روز پیش برگزار شد. تیم وکالت ایراداتی را مطرح کردند از جمله اینکه در این پرونده گزارش کارشناسی به وکلا ابلاغ نشده است و تا زمانی که این گزارش ابلاغ نشود و ما ندانیم کارشناسان چه چیزی گفته‌اند، این پرونده قابل رسیدگی در دادگاه نیست زیرا گزارش کارشناسی قانوناً از طرف وکلا قابل اعتراض است.

وکیل پرونده بازماندگان هواپیمای اوکراینی ادامه داد: دادگاه، اعتراض تیم وکالت پرونده را پذیرفت و گفته شد ضمن اینکه هنوز پرونده در اختیار تیم وکلا قرار نگرفته است که مطالعه کند، این دو ایراد از سوی دادگاه پذیرفته شده و پرونده را به دادسرا بازگرداندند تا دادسرا گزارش کارشناسی را به ما ابلاغ کند تا اگر بعد از ابلاغ این گزارش اعتراضی داریم انجام دهیم و گزارش به هیات کارشناسی برود اما ۴۰ روز گذشته است و هنوز دادسرا به ما جوابی نداده است.

وی افزود: مرتب به دادسرا مراجعه کرده‌ایم و تاکنون پاسخی دریافت نکرده‌ایم. یک بار گفتند دنبال یک جای مناسب هستند برای اینکه وکلا مستقر شوند اما یکی از وکلا می‌گفت دادسرا پرونده را به دادگاه بازگردانده است و گفته که خود دادگاه باید ابلاغ کند و ظاهرا به مشکل خورده‌اند و می‌گویند گزارش کارشناسی طبقه‌بندی شده است و قابل ابلاغ نیست که اگر این چنین باشد، کار بسیار مشکل است.

علیزاده طباطبایی درباره اینکه آیا گزارش پرونده با توجه به اینکه طبقه‌بندی شده است، در اختیار وکلا قرار گرفته است یا خیر، گفت: متاسفانه تا این لحظه گزارش کارشناسی به وکلای پرونده ابلاغ نشده است و وکلا غیر از کیفرخواست هیچ اطلاعاتی از پرونده ندارند.

برخی خانواده‌ها اصلا غرامت نمی‌خواهند

وی درباره پرداخت غرامت به خانواده‌های بازماندگان هواپیمای اوکراینی که چند روز پیش رئیس‌جمهور مطرح کرد، عنوان کرد: برخی خانواده‌ها اصلا غرامت نمی‌خواهند حتی حاضر نشدند تحت پوشش بنیاد شهید قرار بگیرند و صراحتاً در دادگاه، یکی از نماینده این خانواده‌ها گفت شهید کسی است که داوطلبانه مرگ را انتخاب می‌کند؛ بچه‌های ما زندگی را انتخاب کردند و اینها شهید نیستند. خانواده‌ها تاکید کردند غرامت نمی‌خواهند و فقط خواسته‌شان رسیدگی عادلانه به پرونده است که چرا چنین اتفاقی افتاده است.

غیاب روایت شفاف تهران و اشک کشورهای کودک‌کش برای کودکان ایرانی....

امروز، دو سال پس از حادثه ساعت ۶:۱۹ دقیقه روز ۱۸ دیماه سال ۱۳۹۸، شاید هیچ سوال و گله‌ای به اندازه چرایی روایت دیرهنگام و غیرشفاف علت از دست رفتن ۱۷۶ جان عزیز، قلب و روح میلیون‌ها انسان را به خود مشغول نکرده باشد. چرا در حالی که در همان ساعات نخست پس از حادثه علت آن مشخص شده بود به مردم گفته نشد؟ چرا مسئولین رده بالای کشور در جریان قرار نگرفتند؟ و اساسا چرا برخی از مسئولان ما هنوز در حال و هوای دهه ۶۰ سیر کرده و احساس می‌کنند برخی حقایق را باید یا می‌توانند از افکار عمومی پنهان کنند؟

در میان همین سوالات نیز باید پرسید چرا با تاخیر در شفافیت در این ماجرا و پاسخگویی به موقع و دلجویی جدی‌تر از مردم و بازماندگان اجازه دادیم که کشورهای رکورددار فروش سلاح که دستشان به خون کودکان بی‌گناه آغشته است، به شاکی پرونده هواپیمای شماره ۷۵۲ و دلسوز کودکان بی‌گناه این پرواز تبدیل شوند.

همچنان سوگواریم......

دو سال پس از حادثه غمناک ساعت ۶:۱۹ دقیقه روز ۱۸ دیماه، قلب میلیون‌ها ایرانی همچنان سوگوار از دست رفتن جان ۱۷۶ مسافری است که تنها گناه‌شان پرواز بر فراز نقطه‌ای بحرانی در ساعاتی حساس بود.